Тұрақты өсу: Қазақстанның экспорттық-кредиттік агенттігі шикізаттық емес экспортқа қандай қолдау көрсетеді

Қазақстанның экспорттық-кредиттік агенттігі (ЭКА) 2025 жылдың соңына қарай шикізаттық емес экспортты қолдау көлемін 650 млрд теңгеге дейін жеткізді. ЭКА басқарма төрағасы Аллен Чайжунусов агенттіктің бизнеске сыртқы нарықтарға шығуға қалай көмектесетінін айтты.

ЭКА мәліметіне сәйкес, ағымдағы жылы экспорткерлерді қолдау көлемі шамамен 650 млрд теңгені құрады, бұл алдыңғы кезең көрсеткіштерінен едәуір асып түседі. Ал 2026 жылға арналған сақтандыру сыйымдылығы 900 млрд теңгеге дейін арттырылды, бұл агенттікке тек жеке келісімшарттарды емес, ұзақ мерзімді экспорттық бағдарламаларды да қолдауға мүмкіндік береді.

Аллен Чайжунусовтың айтуынша, жылдың басты нәтижесі – Қазақстан жағдайында классикалық экспорттық-кредиттік агенттік моделінің тиімділігін растау болды.

"Бұл цифрлардың артында нақты компаниялар тұр – ірі өндірістерден бастап, алғаш рет біздің қолдауымызбен сыртқы нарыққа шығатын шағын және орта бизнеске дейін. Бұл Президент белгілеуімен көрсетілген басымдықтарға толық сәйкес келеді", – деді ол.

Жоғары өңдеу мен аймақтарға фокус

2025 жылы ЭКА портфелінің құрылымы елдің экономикалық дамуының стратегиялық бағытын экспортты әртараптандыру мен шикізат емес тауарларды дамыту көрсетті.

"Басымдыққа агроөнеркәсіптік кешен, металлургия, химиялық өнеркәсіп, машина жасау және тағамдық қайта өңдеу салалары алынған. Біз жоғары өңдеумен жүзеге асырылатын жобалардың аймақтарында тұрақты өсу байқап отырмыз: қуаттылықтарды арттыру, қайталама келісімшарттар, салық түсімдерінің ұлғаюы", – деп атап өтті ЭКА Басқарма төрағасы.

Ол агенттіктің шағын және орта бизнеске ерекше назар аударғанын айтты.

"МСБ портфеліндегі үлес тұрақты жоғары деңгейде сақталады, аймақтық компаниялардың қамтылуы кеңейіп келеді. ЭКА екінші деңгейлі банктермен бірге экспорттық кредиттерді портфельдік сақтандыруды енгізуді қарастырып жатыр – бұл мәмілелерді жылдам рәсімдеуге және сақтандыру құнын төмендетуге мүмкіндік береді", – деді спикер.

АӨК – шикізат емес экспорттың драйвері

ЭКА қызметінің жеке бағыты – агроөнеркәсіптік кешен. 2025 жылы агенттік терең өңделген өнім экспортына ет, сүт, май-шикізат, ұн және жарма, кондитерлік өнімдерге назар аударды.

"Мысалы, мал шаруашылығы және сүт өнімдерін өңдеу портфелі екі есе артты. Бұл жаңа фермалардың дамуы, заманауи жабдықтардың енгізілуі, логистика оптимизациясы және тұрақты дайын өнім экспортын қамтамасыз етеді. Мұның екі негізгі мақсаты бар: бірінші – өндірушілер мен өңдеушілерге нақты экспорттық келісімшарттарға негізделген тұрақты айналым қаражатын беру; екінші – елдің рөлін тек шикізат жеткізуші ғана емес, дайын өнім жеткізуші ретінде бекіту", – деп түсіндірді Аллен Чайжунусов.

Нақты экспортқа қаржыландыру

ЭКА-ның негізгі құралдары – сауда және экспортқа дейінгі қаржыландыру. Агенттік тек төлем жасалмау қаупін және аккредитивтерді сақтандырумен шектелмей, бизнеске айналым қаражатына қол жеткізуді қамтамасыз етеді және шетелдік сатып алушылар тарапынан қазақстандық өнімге сұранысты арттырады.

"Біз қаржыландыруда принципиалды тәсілді қолданамыз – тек нақты тасымалдауларға негізделген расталған экспортты қолдау. Бұл ел Президентінің стратегиялық бағытына сәйкес келеді: инвестициялық шешімдер экономика қажеттіліктерінен туындауы керек, қағаз жүзінде емес. Бұл тәсіл банктер мен компаниялардың тәртібін қамтамасыз етіп, сау нарықтық өсуді ынталандырады", – деді Аллен Чайжунусов.

2025 жылы осы құралдар аясында 88 млрд теңгеден астам қаржылық қолдау көрсетілген. Сұранысты ірі корпорациялар ғана емес, Орталық Азия, Таяу Шығыс және Қытай нарықтарына шығатын орта бизнес те қалыптастырады.

Бұған дейін Қазақстанда 2025 жылы нәрестелерге қандай есімдер жиі берілгенін жазғанбыз.