Қазақстан азаматтық тәркілеу институтын құруға барынша ден қойып отыр

Депутат Магеррам Магеррамов Мәжіліс жанындағы Қоғамдық Палатаның отырысында заңсыз сатып алынған активтердің мемлекеттік меншікке қалай қайтарылатынын айтты, деп хабарлайды Zakon.kz.

Магеррам Магеррамов 24 мамырда ҚР Парламентінің Мәжілісі тиісті түзетулері бар "Заңсыз сатып алынған активтерді мемлекетке қайтару туралы" заң жобасын қабылдағанын еске салды.

Оның айтуынша, құжатты Мәжіліс депутаттары "Заңсыз сыртқа шығарылған активтерді мемлекетке қайтару жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығын орындау үшін әзірлеген.

Депутат қолданыстағы заңнамалық актілер, оның ішінде қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу, азаматтық іс жүргізу, Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекс және басқа да заңдар стандартты қылмыстар мен бұзушылықтарға есептелгенін және заңсыз сатып алынған активтер қылмысын ашу, растау, олардың шығу реті мен қайтарылуының тиісті рәсімін толық көлемде қамтамасыз етуге қабілетсіз екенін атап өтті.

"Осы себепті халықаралық стандарттар негізінде сыбайлас жемқорлық және басқа да ауыр қылмыстарды қудалау үшін активтерді қайтару бойынша заң жобалары әзірленді. Заң жобасында көзделген заңсыз сатып алынған активтерді қайтарудың негізгі тетігі азаматтық тәркілеу институты болып табылады, ол қолданыстағы қылмыстық және әкімшілік тәркілеу нормативтеріне қосымша енгізіледі", – деді депутат.

Сондай-ақ аталған заң жобасы активтерді азаматтық тәртіпте ерікті немесе мәжбүрлеп қайтаруды қарастырады.

Құжатта заңға бағынышты адамдардың нақты тізімі бар. Олар қазір жауапты мемлекеттік лауазымдарды атқаратын және бұрын атқарған адамдар, оларға Конституцияда көрсетілген барлық лауазымдар, Парламент депутаттары, Конституциялық соттың судьялары, Конституциялық Кеңестің бұрынғы мүшелері, Адам құқықтары жөніндегі уәкіл судьялар, "А" корпусының барлық саяси мемлекеттік қызметшілері, ең ірі кәсіпкерлер, жоғары лауазымды мемлекеттік қызметшілермен және олигархтар қолдайтын квазимемлекеттік сектор кәсіпорындарының басшылары мен менеджерлері.

Заң жобасын әзірлеушілердің пікірінше, бұл туыстарына, достарына, қол астындағы бағыныштыларына, яғни номиналды, бірақ нақты емес иелеріне ресімделген активтер мен заңсыз алынған мүлікті анықтауға мүмкіндік береді.

Заң жобасы шеңберінде Бас прокуратура жанынан мамандандырылған ведомство - заңсыз сатып алынған активтерді қайтару жөніндегі комитет құру көзделеді. Оның міндеті - активтердің "табиғи" және заңды шығу тегіне күмәнданатын субъектілерді анықтау тұрғысынан деректерді алдын ала жинау және талдау болады.

Бұдан әрі бұл ақпарат мемлекеттік қызметшілерден, қоғам қайраткерлерінен және Парламент депутаттарынан тұратын активтерді қайтару жөніндегі комиссияға беріледі.

Сондай-ақ, құжатта мемлекетке қайтарылған активтерді шоғырландыру және басқару мәселелері бойынша арнайы мемлекеттік қор мен Басқарушы компания құру көзделеді.

Депутат атап өткендей, бұл қайтарылған активтерді Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыруға бағытталған әлеуметтік және экономикалық жобаларды қаржыландыруға бағыттауға мүмкіндік береді.

Оның айтуынша, Қазақстан тәуелсіздік алған жылдардан бері елімізден шамамен 160 млрд доллар сыртқа кеткен. 

12 мамырда Қазақстанның Бас прокуроры Берік Асылов мемлекетке 760 млрд теңгеден астам активтер, оның ішінде 575 млн доллар – шетелдік юрисдикциялардан қайтарылғанын мәлімдеді.