Қазақстанда зейнетақы мен әлеуметтік төлемдерді тексеру 216 млрд теңге ысырапты анықтады

Қазақстанда Жоғарғы аудит палаты (ЖАП) азаматтарды зейнетақы және әлеуметтік қамтамасыз ету жүйелерінің тиімділігін мемлекеттік аудитін аяқтады. Баспасөз қызметі қызықты нәтижелерді бөлісті, деп хабарлайды Zakon.kz.

Ресми мәлімдемеге сәйкес, республикада жыл сайын зейнетақы мен әлеуметтік көмек алушылардың саны және төлем сомалары артып келеді.

Соңғы 5 жылда:

• орташа ынтымақты зейнетақы 37%,
• орташа базалық зейнетақы 45%,
• Зейнетақы қорынан төленетін орташа зейнетақы 25% өсті.

Сонымен қатар аудит қорытындысы бойынша назар аударуды және жетілдіруді қажет ететін бірқатар бағыт бар.

Мәселен, зейнетақы алушылар туралы ақпарат алмасу мәселелері бойынша халықаралық келісімдер жасасуды жандандыру талап етіледі. Бұл Қазақстанда және азаматтығы бойынша тұрған жерінде қосарланған төлем төлеу тәуекелін азайтуға мүмкіндік береді.

Өзін-өзі жұмыспен қамтитын азаматтар тарапынан зейнетақы жарналарының тұрақтылығы мәселесі өзекті болып отыр. Бұл өте маңызды, өйткені зейнетке шыққан кезде ұсынылған төлем деңгейін алу үшін жинақ жеткілікті болуы керек.

Әлеуметтік сақтандыру қорының активтерін басқару тиімділігін арттыру үшін жекелеген практикалар мен тәсілдер қайта қарауды немесе жіті бақылауды қажет етеді.

Аудиторлар жүктілік және босану бойынша көп төлемдер алу үшін кіріс деңгейі мен жұмыс орындарының санын жасанды түрде көбейтіп көрсету фактілерін де анықтады. Кейбір жағдайларда аударымдар бір мезгілде 3-10 жұмыс орнынан түсіп отырған, ал 169 адам 16-дан астам ұйымда есепте тұрған. Мұндай фактілерді болдырмау үшін нормативтік базаны пысықтау қажет. Жоғары аудиторлық палата

Сонымен қатар Әлеуметтік сақтандыру қорының активтерін сенімгерлік басқарудан шамадан тыс алу фактілері тіркелген. Бұл 216 млрд теңгеден астам сомаға активтерді тиімсіз пайдалануға әкелді.

Әлеуметтік төлемдердің шекті мөлшері туралы норманың болмауы, сондай-ақ төлем алушылардың табысын растауда мемлекеттік кірістер органдарымен өзара іс-қимылдың жеткіліксіздігі шамамен 96 млрд теңге Әлеуметтік сақтандыру қоры активтерінің жоғалуына әкелді.

Қайтыс болғандар, тұрақты тұруға кетуге рұқсат алғандар, консулдық есепке алынғандар және т.б. туралы мәлімет алу мәселелері бойынша уәкілетті мемлекеттік органдардың дерекқорларымен интеграцияның болмауы зейнетақымен және әлеуметтік қамсыздандыру жүйелерінің тиімділігін төмендетеді. Бұл мәселе пысықтауды талап етеді.

Алдағы жоспарлы кезеңде зейнетақы мен жәрдемақы алушылар санын жоспарлаудың келісілген әдістемесі де қажет, бұл бюджетті қалыптастыру және оны атқару сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Аудит қорытындысы бойынша 5 млн теңгеге қаржылық бұзушылықтар, 216,2 млрд теңгенің тиімсіз пайдаланылғаны анықталды.