Қазақстан әлеуметтік прогресс индексінде көрсеткіштерін жақсартып келеді - статистика

Қазақстан соңғы үш жыл бойы әлеуметтік прогресс индексіндегі көрсеткіштерін үздіксіз жақсартып келеді, деп хабарлайды Zakon.kz.

Зерттеулер нәтижесіне сәйкес, Қазақстан 2022 жылдан бері әлеуметтік прогресс индексі бойынша позициясын біртіндеп көтеріп, әлемдік рейтингте 170 елдің ішінен 65-орыннан 58-орынға дейін жоғарылаған. Осылайша ел ТМД-ның көптеген мемлекеттерін, соның ішінде Ресейді де артта қалдырды.

Әлеуметтік прогресс индексі деген не?

Қарапайым тілмен айтқанда, әлеуметтік прогресс индексі – халықтың әл-ауқатының өсуін және мемлекет оны жақсарту үшін қандай деңгейде жағдай жасап жатқанын көрсететін көрсеткіш.

Бұл индексті жасауда таза экономикалық көрсеткіштер негізгі рөл атқармайды.

Бұл жерде басты индикаторлар ретінде қаралатын факторлар:

• халықтың денсаулығы;
• азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының сақталуы;
• қауіпсіздік деңгейі;
• білім мен медициналық көмекке қолжетімділік;
• еркін жүріп-тұру мүмкіндігі;
• тұрғын үймен қамтамасыз етілу;
• таза ауыз су, электр энергиясы және санитарлық жағдайға қолжетімділік;
• мемлекеттік әлеуметтік қолдау;
• азаматтардың өз қабілетін іске асыру мүмкіндіктері.

Индекс 57 көрсеткішке негізделіп, олар үш негізгі топқа бөлінеді:

• Базалық қажеттіліктер – адамның өмір сүруі мен дамуына қажетті негізгі жағдайлар.
• Әл-ауқаттың негізі – халықтың жазу-сызу деңгейі, негізгі білімге, ақпаратқа, байланыс құралдарына, денсаулық сақтау жүйесіне қолжетімділік.
• Даму мүмкіндіктері – адамның өз әлеуетін ашуға мүмкіндік беретін факторлар.

Қажетті деректер әлеуметтік сауалнамалар, сараптамалық бағалар және халықаралық ұйымдардың статистикасы арқылы жиналады.

Осы саладағы зерттеулерді және рейтингті АҚШ-тың тәуелсіз ұйымы Social Progress Imperative жүргізеді. Оларға Гарвард бизнес мектебі мен Массачусетс технологиялық институтының сарапшылары қолдау көрсетеді.

ТМД елдері бойынша рейтинг

ТМД елдері ішінде әлеуметтік прогресс индексінде бірінші орында – Армения. Ол әлемдік рейтингте 52-орында (72,94 балл).

Екінші орында – Қазақстан. Ол әлем бойынша 58-орында және көрсеткіші – 71,52 балл (2024 жылмен салыстырғанда шамамен 2 баллға жақсарған).

Одан кейінгі орындарда:

• Беларусь – 66-орын (70,30 балл)
• Өзбекстан – 76-орын (68,64 балл)
• Ресей – 77-орын (68,29 балл)
• Қырғызстан – 81-орын (67,91 балл)
• Әзербайжан – 98-орын (63,44 балл)
• Тәжікстан – 113-орын (58,15 балл)

Жалпы әлемдік рейтинг

Бұл рейтингтің алғашқы орындарында дәстүрлі түрде Скандинавия елдері орналасқан:

• Норвегия – 91,95 балл
• Дания – 91,65 балл
• Финляндия – 91,28 балл

Топ-10 қатарына енген елдер:

• Швеция – 90,75
• Швейцария – 90,44
• Исландия – 89,57
• Люксембург – 88,86
• Нидерланды – 88,82
• Ирландия – 88,76
• Германия – 88,24

Әлемдегі әлеуметтік прогресі ең төмен елдер:

• Чад – 168-орын (29,46 балл),
• Орталық Африка Республикасы – 169-орын (27,42 балл),
• Оңтүстік Судан – 170-орын (26,50 балл).

Бұған дейін Қазақстанда Иран тарапымен бірге Әл-Фараби мұрасына арналған тарихи-мәдени кешен салынатындығын жазған болатынбыз.