Қазақстанда жеңілдетілген атқарушылық іс жүргізу қағидалары әзірленді

Әділет министрлігі жеңілдетілген өндірісті орындау ережелерінің жобасын дайындады, деп хабарлайды Zakon.kz.

Естеріңізге сала кетейік, 2024 жылдың 20 тамызынан бастап "атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы" заңға 1-1-тарау қосылады.

Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

• атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі – атқарушылық іс жүргізуді электрондық нысанда есепке алуды, процестік әрекеттерін автоматтандыруды, сондай-ақ атқарушылық іс жүргізу тараптарының атқарушылық іс жүргізу барысында деректер алуына жүзеге асыруға арналған ақпараттық жүйе;
• оңайлатылған іс жүргізу – атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы аумақтық орган жүзеге асыратын атқарушылық құжаттарды автоматты түрде орындалуы;
• оңайлатылған іс жүргізудегі қаулы – аумақтық орган басшысының немесе оның орынбасарының электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған, оңайлатылған атқарушылық іс жүргізу шеңберінде қабылданатын іс жүргізу шешімі тіркелетін аумақтық органның процесуалдық құжаты;
• хабарлама – ұялы нөмірі бойынша байланыс оңайлатылған іс жүргізуді қозғау және атқарушылық құжат талаптарын орындау қажеттілігі туралы жіберілетін мәтіндік хабарлама;
• электрондық цифрлық қолтаңба – электрондық цифрлық қолтаңба құралдарымен жасалған және электрондық құжаттың дұрыстығын, оның тиесілілігін және мазмұнының өзгермейтіндігін растайтын электрондық цифрлық нышандар терілі;
• Борышкерлердің бірыңғай тізілімі – атқарушылық іс жүргізулер бойынша борышкерлер туралы мәліметтерді қамтитын біріздендірілген электрондық банктік деректері;
• әкімшілік іс жүргізудің бірыңғай тізілімі – әкімшілік құқық бұзушылықтар, оларды жасаған адамдар, олар бойынша қабылданған шешімдер туралы енгізілетін мәліметтер қамтылатын ақпараттық жүйе, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық істерін электрондық нысанда жүргізу жүзеге асырылады;
• Біріктірілген салықтық ақпараттық жүйесі;
• Сот органдарының автоматтандырылған ақпараттық-талдау жүйесі.

Оңайлатылған іс жүргізу шеңберінде жиырма айлық есептік көрсеткішке дейінгі соманы өндіріп алу туралы келесі атқарушылық құжаттар қабылданады:

• Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнде көзделген жағдайларда әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер бойынша шығарылған сот қаулылары;
• Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнде көзделген жағдайларда әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi қарауға уәкiлеттi органның (лауазымды тұлғаның) қаулылары;
• әкімшілік жаза қолдануға уәкілеттік берілген орган (лауазымды адам) берген айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамалар;
• жеке тұлғаның берешегін өндіріп алу туралы салықтық бұйрық.

Атқарушылық құжаттың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі үшін атқарушылық құжатты берген орган жауапты болады.

Атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы электрондық нысандағы атқарушылық құжат келіп түскеннен бастап осы Заңның 11-бабы 1-1-тармағының талаптарын сақтай отырып, оңайлатылған іс жүргізуді аумақтық орган дереу қозғайды, ол туралы қаулы шығарылады.

Оңайлатылған іс жүргізуде шығарылған қаулы сот орындаушысының қаулысына тепе-тең мәнде болады.

Борышкерді оңайлатылған іс жүргізуді қозғау туралы хабардар ету ұялы байланыстың абоненттік нөмірі бойынша мәтіндік хабарлама жіберу не өзге де байланыс құралдарын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Хабарламада оңайлатылған іс жүргізуді қозғау туралы қаулымен танысуға және жүктеуге арналған сілтеме бар.

Борышкер оңайлатылған іс жүргізуді қозғау туралы қаулымен танысқаннан кейін алынған сілтеме бойынша өтіп, көрсетілген "Терезеде" "келіспеймін" батырмасын басу арқылы оңайлатылған іс жүргізуде атқарушылық құжаттың талаптарын орындаудан бас тартуға құқылы. Аумақтық органмен атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік ақпараттық жүйесінде атқарушылық құжаттарды бөлу қағидаларында көзделген тәртіппен атқарушылық құжатты жеке сот орындаушысына мәжбүрлеп орындауға беру туралы қаулы қалыптастырылады.

Оңайлатылған іс жүргізуде мәжбүрлеп орындату шараларын қабылдау тәртібі, орындау мерзімдері

Оңайлатылған іс жүргізуді қозғағаннан кейін борышкер туралы мәліметтер автоматты түрде Борышкерлердің бірыңғай тізіліміне енгізіледі.

Оңайлатылған іс жүргізу шеңберінде қабылданатын атқарушылық құжаттың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі шаралар мыналар болып табылады:

• борышкердiң банктердегi, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардағы, сондай-ақ сақтандыру ұйымдарындағы ақшасы мен мүлкiне тыйым салу;
• борышкерге мүлікке билік ету бойынша белгілі бір әрекеттер жасауға тыйым салу.

Аумақтық әділет органының атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған, аумақтық әділет органы басшысының немесе оның орынбасарының электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған, банктік шоттарының нөмірлері және оларда ақшаның болуы туралы ақпаратты, банктердегі, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы, сондай-ақ сақтандыру ұйымдарындағы мүліктің сипаты мен құны және оларға тыйым салу туралы мәліметтерді талап ету туралы қаулысы банктерге, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесі арқылы санкциясыз оңайлатылған іс жүргізу қозғалғаннан кейін күнтізбелік бес күн өткен соң ұсынылады.

Аумақтық әділет органына оңайлатылған іс жүргізу шеңберінде атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған және аумақтық әділет органы басшысының немесе оның орынбасарының электрондық цифрлық қолтаңбасы арқылы куәландырылған қаулы негізінде заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғаның ағымдағы шоттарының бар-жоғы және нөмiрлерi туралы, осы шоттардағы ақша қалдықтары және ақша қозғалысы туралы анықтамалар берiледi.

Жеке тұлғаның банк шоттарының бар-жоғы және нөмiрлерi туралы, осы шоттардағы ақша қалдықтары мен ақша қозғалысы туралы анықтамалар, сондай-ақ оның банктiң сейф жәшiктерiнде, шкафтары мен үй-жайларында сақтаулы жатқан мүлкінің сипаты мен құны туралы қолда бар мәлiметтер аумақтық әділет органына оңайлатылған іс жүргізу шеңберінде атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған және аумақтық әділет органы басшысының немесе оның орынбасарының электрондық цифрлық қолтаңбасы арқылы куәландырылған қаулы негізінде, борышкер-жеке тұлғаның банктік шоттарының бар-жоғы және олардың нөмірлері туралы, осы шоттарда өндіріп алынатын сома шегіндегі ақшаның бар-жоғы туралы, ал ақша жеткіліксіз болған жағдайда оңайлатылған іс жүргізу қозғалған кезден бастап осы шоттардағы ақша қозғалысы және сейф жәшіктерінің бар-жоғы туралы мәліметтер бөлігінде ғана беріледі.

Борышкер банктердегi, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардағы, сондай-ақ сақтандыру ұйымдарындағы ақшасы мен мүлкiне тыйым салынған күннен бастап күнтізбелік бес күнтізбелік күн өткеннен кейін борышкердің борыш сомасын төлегені туралы мәліметтер болмаған жағдайда Бірыңғай нотариаттық ақпараттық жүйе арқылы борышкерге мүлікке билік ету жөнінде белгілі бір іс-әрекеттер жасауға тыйым салынады.

Банктердегі немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы борышкердің ақшалай сомаларын өндіріп алу атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қалыптастырылған аумақтық органның инкассолық өкімі негізінде жүзеге асырылады. Инкассолық өкімі өндіріп алуды растайтын атқарушылық құжаттардың көшірмелерін қоса бере отырып, ақша жөнелтушінің банкіне электрондық нысанда жіберіледі. Инкассолық өкім оңайлатылған іс жүргізу қозғалған күнінен бастап күнтізбелік жиырма күн өткеннен кейін қойылады.

Ақша жөнелтушінің банктік шотында ақша жеткіліксіз болған кезде инкассолық өкімдерін орындау осындай шотқа ол түскен күннен кейінгі үш операциялық күннен кешіктірмей ақшаның түсуіне қарай жүргізіледі.

Атқарушылық құжатты оңайлатылған іс жүргізуде орындау оңайлатылған іс жүргізу қозғалған күннен бастап бір айдан аспайтын мерзімде аяқталуы тиіс.

Оңайлатылған іс жүргізуді тоқтатудың негіздері мен салдары

Оңайлатылған іс жүргізу, егер:

• атқарушылық құжаттың талабы толық көлемде орындалса;
• тиiстi органның атқарушылық құжатты бергенде негiзге алынған шешiмiнiң күшi жойылса.

Аумақтық орган атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде оңайлатылған іс жүргізуді тоқтатқан жағдайларда дереу қаулы шығарады.

Оңайлатылған іс жүргізуді тоқтатумен бір мезгілде оңайлатылған іс жүргізуде атқарушылық құжаттың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі шаралар автоматты түрде жойылады. Оңайтылған іс жүргізуді тоқтатылған жағдайда атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде орындалмаған инкассолық өкімдер автоматты түрде кері қайтарылады.

Атқарушылық құжатты оңайлатылған іс жүргізуден жеке сот орындаушысына берудің негіздері мен салдары

Атқарушылық құжат оңайлатылған іс жүргізуден жеке сот орындаушысына беріледі, егер:

• осы Қағидалардың 11-тармағында көзделген мерзім аяқталса;
• борышкер атқарушылық құжатының талаптарын оңайлатылған іс жүргізуде орындаудан бас тартса беріледі.

Берілген оңайлатылған іс жүргізуді оңайлатылған тәртіппен қайта бастауға болмайды.

Оңайлатылған іс жүргізу берілген жағдайда атқарушылық іс жүргізудің мемлекеттік автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қойылған инкассолық өкімдер автоматты түрде кері қайтарылды. Бұл ретте оңайлатылған іс жүргізу шеңберінде өндіріп алынған сомалар туралы мәліметтер атқару құжатымен бірге сот орындаушысына беріледі.

Атқарушылық құжаттың талаптары оңайлатылған іс жүргізу шеңберінде ішінара орындалған жағдайда, жеке сот орындаушысының қызметіне ақы төлеу Заңның 118-бабының 2-тармағында көзделген ережелер ескеріле отырып жүзеге асырылады.

Жоба 2024 жылғы 15 шілдеге дейін қоғамдық талқылау үшін "Ашық НҚА" порталында орналастырылған.

Егер ереже қабылданса, 2024 жылдың 24 тамызынан бастап күшіне енеді.