Баға жетпес наградалар: неліктен «Айбын» ордендеріне ұлттық жауынгер батырлардың есімдері берілді

Отан Қорғаушылар күні қарсаңында ҚР Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы, Президент Қасым-Жомарт Тоқаев ерекше көзге түскен қазақстандықтарға жоғары әскери және арнаулы атақтарды, оның ішінде I, II және III дәрежелі "Айбын" орденін жаңартылған форматта табыс етті, деп хабарлайды Zakon.

Бауыржан Момышұлы атындағы ІІ дәрежелі "Айбын" орденімен:

• Головин Олег Павлович – Петропавл қаласының полиция басқармасының инспекторы;
• Таңатаров Бауыржан Омарұлы – Мемлекеттік күзет қызметінің Айрықша мақсаттағы күштері Штаб бастығының орынбасары;
• Доскенов Амангелді Серікұлы – Ақмола облысының Ерейментау ауданы төтенше жағдайлар бөлімінің бастығы;
• Сақ Ұлықбек Мұратұлы – Қорғаныс министрлігінің әскери бөлімі командирінің бірінші орынбасары;
• Ғалымов Жандос Жанатұлы – Ұлттық қауіпсіздік комитетінің аға жедел уәкілі;
• Насихан Роман Серікұлы – Атырау облысының Құрманғазы ауданы полиция бөлімінің инспекторы;
• Оразов Дінмұхамед Ғабитұлы – Ұлттық қауіпсіздік комитеті Түркістан облысы бойынша департаментінің аға жедел уәкілі;
• Омаров Диас Кәкімұлы – Жетісу облысының Талдықорған қаласы полиция басқармасының инспекторы.

Рақымжан Қошқарбаев атындағы ІІІ дәрежелі «Айбын» орденімен:

• Тәжіғұлов Нұрболат Тастемірұлы – Ақтөбе облысының Төтенше жағдайлар департаменті өрт сөндіру бөлімінің бөлімше командирі.

Бұл ретте Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан өзін бүкіл әлемде бейбітшілікті сүйетін мемлекет ретінде танытып, барлық елдермен достық қарым-қатынас орнатқанын атап өтті.

"Кез келген шиеленісті сындарлы диалог арқылы шешу керек деп есептейміз. Бірақ арқаны кеңге салып, қамсыз отыруға болмайды. Қуатты әскеріміз түрлі қатерге сақадай сай тұруға тиіс. Мықты әскер – елдіктің тірегі"Қасым-Жомарт Тоқаев

Тарихи әділеттілікті қалпына келтірудегі маңызды қадам

Осыдан бір жыл бұрын Мемлекет басшысы Қазақстан армиясының алдында тұрған міндеттерді белгілеп, адамгершілік аспектісіне жеке тоқталды.

"Біздің сарбаздар батыл, батыл және, әрине, білімді болуы керек. Біз әскери қызметшілерді патриотизмге, адамгершілікке және мейірімділікке тәрбиелеуіміз керек. Олар батырлар деп аталуға лайық болуы керек. Бір сөзбен айтқанда, армия-рухани тәрбие орталығы",-деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

2024 жылғы наурызда Атырауда өткен Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында президент патриотизм мен ұрпақтар сабақтастығы идеясын дамытуды жалғастырды.

"Бізде "Айбын" құрметті ордені бар, ол әскери қызметшілерге және басқа да күш органдарының қызметкерлеріне беріледі. Осы орденнің әртүрлі дәрежелеріне Сағадат Нұрмағамбетов, Бауыржан Момышұлы және Рахымжан Қошқарбаев есімдерін беру орынды деп санаймын. Осылайша біз тарихи әділеттілікті қалпына келтіру және жауынгерлеріміздің есімін еске алу ісінде тағы бір маңызды қадам жасаймыз. Бұл шешім осы наградаларды біздің атақты отандастарымыздың қаһармандық рухына толтырып, олардың кавалерлерін Отанға жанқиярлықпен қызмет етуге шабыттандыратынына сенімдімін".Қасым-Жомарт Тоқаев

"Айбын" ордені дегеніміз не

"Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары туралы" заңға сәйкес "Айбын" орденімен Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың әскери қызметшілері, сондай-ақ ҚР арнаулы мемлекеттік органдарының, прокуратура, ұлттық қауіпсіздік, ішкі істер органдарының қызметкерлері марапатталады:

• жауынгерлік даярлықта, әскерлердің жоғары жауынгерлік әзірлігін қолдауда және жаңа әскери техниканы игеруде, заңдылық пен қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуде қол жеткізген табыстары үшін;
• әскери және қызметтік борышын орындау кезінде көрсеткен жанқиярлығы үшін, сондай-ақ мемлекет мүдделерін қорғау кезінде жасаған әрекеттері үшін.

"Айбын" ордені үш дәрежеден тұрады:

Сағадат Нұрмағамбетов атындағы I дәрежелі "Айбын";

Бауыржан Момышұлы атындағы II дәрежелі "Айбын";

Рахымжан Қошқарбаев атындағы III дәрежелі "Айбын".

Орденнің ең жоғары дәрежесі-I дәреже. Марапаттау дәйекті түрде жүргізіледі: II дәреже және I дәреже. Сағадат Нұрмағамбетов атындағы I дәрежелі "Айбын" және Бауыржан Момышұлы атындағы II дәрежелі "Айбын" ордендерімен кіші және аға офицерлер құрамының адамдары марапатталады. Рахымжан Қошқарбаев атындағы III дәрежелі "Айбын" орденімен сарбаздар, матростар, сержанттар, старшиналар марапатталады.

Неліктен марапаттарға батырлардың атын беру маңызды

Бүгінде Қазақстан Қарулы Күштерінің алдында жаңа және күрделі міндеттер тұр. Қазіргі заманғы соғыстар бет – әлпетін өзгертті. Олар технологиялық және интеллектуалдық сипатқа ие болды, деп есептейді запастағы генерал-майор, ҚР ҚК Аэроұтқыр әскерлері қолбасшысының бұрынғы орынбасары, ҚР офицерлер кеңесінің төрағасы Махмұт Телегусов.

"Соған қарамастан, кез-келген соғыстың даңқты сарбаздары болады. Армияның техникалық жабдықталуы қандай болмасын, егер сарбаздар мен офицерлерде күшті рух, Отанға деген жанқиярлық сүйіспеншілік және жоғары патриотизм болмаса, бұл ештеңе емес".Махмұт Телегусов

Әскери қызметшілер өткеннің ұлы батырларының есімдерін есте сақтауы үшін, оларға ұқсауға тырысуы үшін Жоғарғы Бас қолбасшы "Айбын" орденіне көрнекті жауынгерлердің есімдерін беру туралы шешім қабылдады, деп есептейді Телегусов.

"Бүгін, біздің ұлы қолбасшымыз Сағадат Нұрмағамбетовтің туғанына 100 жыл толу қарсаңында офицерлер Одағы жастармен кездесулер өткіздік. Жастар өздерінің ұлы ата-бабалары туралы неғұрлым көп білсе, қажет болған жағдайда өз елін қорғауға деген ұмтылысы соғұрлым күшті болады. Өйткені, соғыстарды әскери емес, соғыстарды халық жеңеді деп бекер айтылмаған".Махмұт Телегусов

Ордендер олардың есімімен аталды:

Сағадат Нұрмағамбетов

"Халық Қаһарманы" атағының бірінші иегері, ҚР бірінші Қорғаныс министрі, ҚР армиясының бірінші генералы. 1924 жылы 25 мамырда дүниеге келген. Кушкадағы Түркістан пулемет училищесін бітіргеннен кейін 1943 жылдың сәуірінен 1945 жылдың мамырына дейін ҰОС майдандарында пулемет взводының, ротаның, атқыштар батальонының командирі ретінде соғысқан. Украина, Молдова, Беларусь және Польшаны азат етуге қатысты. Сағадат Нұрмағамбетов батальоны Гитлердің Рейх канцеляриясының ғимаратына шабуыл жасады. 20 жасында Сағадат Нұрмағамбетовке Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, "Алтын жұлдыз" табысталды. 1991 жылғы қазанда ҚР Президентінің Жарлығымен Сағадат Нұрмағамбетов мемлекеттік қорғаныс комитетінің төрағасы, ал 1992 жылғы мамырда Қазақстан Қорғаныс министрі болып тағайындалды. 1994 жылы Президенттің Жарлығымен оған "Алтын жұлдыз" табыс етіле отырып, "Халық Қаһарманы" атағы берілді.

Бауыржан Момышұлы

1910 жылы 24 желтоқсанда дүниеге келген. Кеңес Одағының Батыры. Ұлы Отан соғысы кезінде Мәскеу маңындағы шайқастарда ол өз сарбаздарын бірнеше рет қоршаудан шығарып, ерлік көрсетті. Момышұлының жанқиярлығының арқасында 1944 жылға қарай полковник шеніне дейін көтерілді. Бауыржан өзінің екінші кәсібін 1955 жылы запасқа шығарылғаннан кейін тапты. Ол өзінің әскери тактикалары мен соғысқан адамдары туралы айтып, жазушы болды. Оның кітаптары оқырмандардың бірнеше буынын шабыттандырды.

Рахымжан Қошқарбаев

1924 жылы 19 қазанда дүниеге келген. 19 жасында Фрунзедегі (Бішкек) жаяу әскер училищесін бітірді. Ол 1945 жылы сәуірде "І дәрежелі Отан соғысы" орденін алды. Одерден Берлиннің орталығына дейін 15 күн ішінде Қошқарбаев бөлімшесінің жауынгерлері 200 неміс солдаттары мен офицерлерін жойды. Олар сондай-ақ 180-ден астам сарбазды тұтқындады, 14 далалық мылтық, 27 ірі калибрлі пулемет түріндегі олжаларды иеленді. 30 Сәуірде Рахымжан Қошқарбаев полк туын фашизм символы – Рейхстагқа көтерді. Полк қолбасшылығы лейтенант Қошқарбаевты Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынды. Алайда, майданның командалық деңгейінде бәрі баяулады. Кеңес жылдарында да мойындау болған жоқ, дегенмен ҚазКСР КП ОК Бас хатшысы Дінмұхамед Қонаев тиісті ұсынысты тікелей КОКП ОК-не жолдады. Марапат Қошқарбаевқа қайтыс болғаннан кейін ғана келді – ҚР Президентінің 1999 жылғы 7 мамырдағы Жарлығымен оған "Халық Қаһарманы" жоғары дәрежесі берілді.