Әлем жол кептелісімен қалай күреседі. Алматыдағы кептелісті жоюға қандай тәсіл тиімді

Қазіргі уақытта Алматыда автокөліктендіру деңгейі 1000 тұрғынға шаққанда 300 көлік. Бұл көрсеткіш АҚШ-та 1920 жылдардың аяғында, ал Батыс Еуропа мемлекеттеріндегі жетекші қалаларда 1960 жылдардың ортасында өткен.

Сарапшылардың пікірінше, Алматы автомобильдендірудің сыни деңгейіне жақындап келеді және урбанизация дәуіріндегі қалалық инфрақұрылымды жайлы ортаның жаңа талаптарына бейімдеу қажет.

Өзекті мәселелердің бірі-көлік құралдарын көшелер мен аулаларға қою кезінде автотұрақтардың болмауы және автокөлік иелерінің жол қозғалысы ережелерін сақтамауы. Кейбір жүргізушілер ұзақ уақытқа көліктерін жолдың шетіне, тіпті қоғамдық көлікке бөлінген жолаққа қалдырады. Бұл көлік ағынының жалпы қозғалысына кедергі келтіреді және төтенше жағдайлар қаупін арттырады.

Әлемде мәселе қалай шешілген

Әлемдік тәжірибеде қалада көлік тұрағы айтарлықтай арзан емес. Лондонда орталықта жол жүру ақылы және күніне 12 фунт (шамамен 6500 теңге) төлейді. Орталықта тұратын қала тұрғындары аулада немесе үйдің жанында тұрақ құқығын бір жылға 100 фунтқа (55 мың теңгеден астам) сатып ала алады. Бұл ретте бір айда өтініш бергендердің жалпы санының тек 20% - ы ғана тұрақ орнын алады, қалғандары күту тізіміне енеді. Басқа тұрақ орындары үшін сағатына 4 фунт (шамамен 2 200 теңге) бөлек төленеді және төрт сағаттан аспайтын орын алуға болады.

Парижде аулалар көліктерге жабық, иелері көліктерін жерасты паркингтерінде қалдырады. Құны ауданға байланысты 70-тен 130 еуроға дейін. Жұмыс күндері көшеде тұрақ сағатына 1,5-тен 4 еуроға дейін (700 теңгеден жоғары) тұрады. Тұрғылықты жері бойынша-аптасына 3,5 евро.

Оңтүстік кореялық тұрғын үйлерде бір пәтерге кемінде бір көлік орнын есептейтін жерасты автотұрақтары болуы керек. Бұл аймақта көшелерде лифттері бар тұрақ мұнаралары салынуда. Олардың қызметтері сағатына 3-6 доллар немесе күніне 15 доллар, айына 120-180 доллар тұрады.

Қытайдың ірі қалаларында болашақ көлік иесі, алдымен тұрақ сатып алуға немесе жалдауға міндетті. Бейжіңдегі ақылы тұрақтың 15 минутты 2,5 юаньға тең (шамамен 600 теңге/сағ).

Неліктен сарапшылар мұны жалғыз дұрыс шешім деп санайды

Алматыдағы паркинг мәселесі бойынша белгілі урбанист, көлік маманы Аркадий Гершман мегаполисте, әлемнің барлық озық қалаларындағы сияқты, ақылы тұрақ аймақтарын кеңейту қажет деп санайды.

"Шамамен бір ғасыр бұрын АҚШ-та ақылы автотұрақ енгізілді, содан бері бұл планетаның әрбір мегаполисі үшін негізгі шешім болды, әйтпесе орын тапшылығы мен тұрақ ережелерін бұзу мәселесін жеңу нәтиже бермейді. Мәселе бір жерде аз орын емес, машиналардың тым көп болуы. Тақтаны енгізу көшелер мен аулалардан бірнеше күн немесе тіпті бірнеше апта бойы тұрған машиналарды алып тастауға мүмкіндік береді, бұл шынымен келіп, тұрақ қоюды қажет ететіндерге орын босатады. Көше бойындағы бизнестің ең қарапайым мысалы: көбінесе кіреберістегі орындарды көлігін бір күнге қалдыратын қызметкерлер тоқтатады, ал тұтынушылар 10-30 минутқа тұрақ қоя алмайды. Сонымен қатар, тротуарларда, көгалдарда тұрақ мәселесі шешілуде-адамдар белгіленген тұраққа оңай және тез тұру мүмкіндігі болса, ережелерді бұзуды тоқтатады", - деп атап өтті маман.

Сарапшының айтуынша, халық арасында ақылы тұрақ – бұл ауадан ақша табу және кедейлерді кемсіту деген пікір бар екен.

"Мұндай мәлімдемелер қате. Жалпы аумақта жеке мүлікті пайдалану үшін де төлеу керек, өйткені көлік салығы қаланың автокөлік жүргізушілеріне арналған шығындарын өтемейді. Жалпы, бұл қала жолдарындағы трафикті реттеудің тиімді құралы. Ақылы автотұрақтар жүргізушілерді тұрақ уақытын жоспарлауға және жол ережелерін сақтауға ынталандырады". Аркадий Гершман

Әзірленген "Алматыгенплан" ҒЗИ-да қаланың көлік қаңқасының Мастер – жоспарында қоғамдық көлікке басымдық беру және жеке автокөлікпен жүру үлесін азайту есебінен мегаполистегі жалпы жүктемені азайту стратегиялық міндет көзделген.

Жетекші қалаларда жеке көлікпен жүру үлесі:

Мәскеу (30%),

Париж (11%),

Сеул (29%).

Алматыда әзірге шамамен 65% және мақсат – 2030 жылға қарай 46% - ға келу.